Door de HBO-serie ‘Chernobyl’ is er opnieuw veel aandacht voor de grootste kernramp ooit van 26 april 1986, toen de reactor van de kerncentrale van Tsjernobyl in Oekraïne middenin de nacht ontplofte.
Veel van de gevolgen van die fatale dag zijn goed weergegeven in de serie: De hele stad werd geëvacueerd en een zone met een straal van 30 kilometer, de zogeheten nucleaire exclusiezone, is nog altijd verboden om zonder toestemming te betreden. Binnen drie maanden na de ramp overleden meer dan 30 mensen aan de gevolgen van stralingsziekte.
In de weken, maanden en jaren na de kernramp zijn er ook nog de nodige vreemde dingen gebeurd. Dit zijn een aantal onverwachte bijeffecten van het grootste nucleaire incident ooit.
Al direct na de ramp is een groot reuzenrad geopend om de bevolking te vermaken.
Het pretpark Pripjat zou op 1 mei 1986 worden geopend, vijf dagen na Tsjernobyl.
Maar hoewel het park uiteindelijk nooit officieel is opengegaan en nooit bezoekers heeft verwelkomd, ging het reuzenrad op 27 april wel draaien om de bewoners te vermaken, meldt Atlas Obscura.
Artsen hebben vrouwen in West-Europa ten onrechte geadviseerd abortus te plegen uit angst dat de baby's gezondheidsproblemen zouden krijgen.
Zelfs artsen hadden direct na de ramp last van "stralingsfobie". Volgens The International Atomic Energy Agency zijn er in West-Europa tussen de 100.000 en 200.000 zwangerschappen afgebroken, omdat de moeders werd verteld dat de ramp in Tsjernobyl voor gezondheidsproblemen kon zorgen bij de nog ongeboren kinderen.
Twintig jaar na de ramp concludeerde de Wereldgezondheidsorganisatie WHO dat de stralingsdoses in het westen van Europa niet hoog genoeg waren om zwangerschappen in gevaar te brengen. In het nabij Tsjernobyl gelegen Wit-Rusland was wel een toename te zien van kinderen met geboorteafwijkingen.
Graffiti-artiesten maakten rare schaduwachtige figuren op de muren van gebouwen.
In de jaren na de ramp zijn er verschillende graffiti-artiesten naar de verboden zone gereisd om daar herinneringstekeningen en -portretten op muren te spuiten. Een steeds weer terugkerend motief in het gebied zijn schaduwachtige kinderfiguren die de geest van de voormalige bewoners moeten voorstellen.
Auto's roesten helemaal kapot, maar bomen en planten blijven groeien.
Fotograaf David McMillan is de afgelopen decennia meerdere malen op bezoek geweest in de nucleaire exclusiezone. Hij heeft vastgelegd hoe auto's, gebouwen, spullen en Sovjetpropaganda in de halsoverkop verlaten stad langzaam vergaan.
In 2009 bleek een portret van oprichter Vladimir Lenin, van de Communistische partij helemaal weggevaagd. Andere plekken, zoals een verlaten boekwinkel en een leeg pretpark, waren helemaal overwoekerd door planten en bomen.
Toeristen leggen enge poppen in verlaten bedden en vensterbanken.
In tegenstelling tot wat je misschien zou denken, zijn de enge poppen die overal in de verboden zone rond Tsjernobyl te zien zijn, niet door bewoners achtergelaten. Hoogstwaarschijnlijk zijn ze neergelegd door "ramptoeristen", die voor een extra dramatisch effect vensterbanken en de bedden van een verlaten peuterspeelzaal hebben uitgekozen.
Het is verboden om in de exclusiezone te wonen, maar veel oudere vrouwen zijn toch teruggekeerd.
Het water en de bodem van de nucleaire exclusiezone rond Tsjernobyl zijn nog steeds vervuild en daarom is het wettelijk verboden daar te wonen. Maar toch is het gebied niet helemaal verlaten. In de nasleep van de ramp zijn honderden bewoners ondanks veiligheidswaarschuwingen en blokkades weer teruggekeerd naar hun huizen.
De groep staat bekend als 'de kolonisten' en leidt een rustig leven in het stralingsgebied. De meesten zijn oudere vrouwen van in de zeventig en tachtig die liefkozend "De babusjkas van Tsjernobyl" worden genoemd.
Straathonden zijn waarschijnlijk gaan paren met wolven.
Toen de bewoners van Pripjat werden geëvacueerd mochten ze hun honden niet meenemen. Volgens MamaMia.com renden ze nog wel achter de bussen aan waarin hun baasjes voorgoed verdwenen. Tegenwoordig wonen er nog steeds nakomeling van de huisdieren in de exclusiezone.
Terwijl sommigen ten prooi gevallen zijn aan de wolven, zijn anderen er juist mee gaan paren, stelt SPCA International. De honden die nu in het gebied wonen zijn groot en robuust en inderdaad wolfachtig.
De Europese bruine beer keerde na meer dan een eeuw terug naar de regio.
Voor de ramp was de Europese bruine beer al meer dan een eeuw niet gezien in het gebied rond Tsjernobyl. Maar in 2014 legde een Oekraïense bioloog de aanwezigheid vast van een bruine beer in de nucleaire exclusiezone. Een aantal jaar daarvoor waren er al duidelijke aanwijzingen dat beren waren teruggekeerd naar de regio.
Wetenschappers hebben een bedreigde paardensoort losgelaten in het gebied.
In 1998 zijn de met uitsterven bedreigde Przewalskipaarden losgelaten in de wildernis vlak bij de kerncentrale. De paarden lijken in de afwezigheid van mensen weer helemaal op te bloeien.
Bij vogels en knaagdieren in het stralingsgebied zijn tumoren en staar vastgesteld.
Tot op de dag van vandaag hebben sommige kleinere dieren rondom Tsjernobyl, zoals vogels, knaagdieren en insecten, afwijkingen die door wetenschappers worden toegeschreven aan het hoge stralingsniveau. Daaronder tumoren, staar en kleinere hersenen. Die zullen nog een aantal generaties treffen, maar de soorten waarschijnlijk niet voorgoed veranderen.
In melk van koeien buiten de exclusiezone is cesium-137 aangetroffen, een radioactieve isotoop.
Bij de ramp is ook cesium-127 vrijgekomen, een radioactieve isotoop die minstens een generatie lang gevaar kan opleveren voor mensen.
In 2018 hebben wetenschappers vastgesteld dat koeien nog steeds cesium-137 binnen krijgen via hun eten, daarmee vergiftigen ze ook mensen via hun melk. Ook in melk van koeien uit verder van Tsjernobyl afgelegen gebieden in Oekraïne is cesium aangetroffen in hoeveelheden die vijf keer zo groot is als veilig wordt geacht voor volwassenen en twaalf keer zo groot voor kinderen.
Lees meer over buitengewone plekken:
- Deze 15 macabere spookplaatsen zijn tegenwoordig populair bij toeristen
- Zo warm is het de komende 2 weken op 15 populaire Europese vakantiebestemmingen
- Dit zijn de 10 gevaarlijkste landen ter wereld
- Ik reisde het afgelopen jaar door twintig verschillende landen – dit zijn de vijf plekken die ik nooit zal vergeten
- 19 adembenemende foto’s die laten zien hoe Tsjernobyl er 33 jaar na de explosie uitziet